Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı’nın Tarihçesi
Türkiye’de eğitim ve öğretim hizmetlerinin devlet tarafından yürütülmesi fikri II. Mahmut döneminde gelişmeye başladı. Daha önce vakıflar tarafından yürütülen eğitim ve öğretim hizmetleri 17 Mart 1857 tarihinde Maarif-i Umumiye Nezareti’ne devredildi ve eğitim ve öğretim hizmetlerinden sorumlu bir bakan parlamentoda yerini aldı. Bakanlığın kurulmasıyla okullar ilkokul, ortaokul ve mekâtib-i fünün-i mütenevvia (sıbyan, rüştiye ve mekâtib-i fünün-i mütenevvia) olmak üzere üç seviyeye ayrıldı.
Ülkemiz eğitim sistemi hakkındaki ilk yasal düzenleme 1869 yılında çıkarılan Maarif-i Umumiye Nizamnamesi’dir. Bu düzenleme ile eğitim hakkı, eğitim yönetimi, eğitim sisteminin belirlenmesi, eğitim bütçesi, öğretmen yetiştirme ve istihdamı, il örgütlenmesi ve sınav sistemleri gibi konular düzenlenmiştir. Aynı zamanda Bilim ve İdari olmak üzere iki bölümden oluşan Meclis-i Kebir-i Maarif ve İl Meclisleri (Maarif Meclisi) ile oluşan Parlamento, 1872’de tek bir meclise dönüştürülmüş ve bölümler öğretim adımlarına göre düzenlenmiştir.
1911 Maarif-i Umumiye ve Teşkilatı Nizamnamesi ile bütüncül bir yapı oluşturulmuştur. Anayasa II. Monarşi döneminin sonunda, Maarif Nezareti Merkezi’nin aşağıdaki bölümlerden oluşmuştur:
– Tedrisat-ı İptidaiye Dairesi (İlköğretim Dairesi)
– Tedrisat-ı İptidaiye Dairesi (Ortaöğretim Dairesi)
– Tedrisat-ı Aliye Dairesi (Yükseköğretim Dairesi)
– Mekatib-i Hususiye Dairesi (Özel Okullar Dairesi)
– Tahrirat Dairesi (Editoryal Ofis)
– Muhasebat Dairesi (Muhasebe Ofisi)
– Sicil İşleri Dairesi (Kayıt Ofisi)
– İstatistik Dairesi (İstatistik Ofisi)
– Levazım Dairesi (Ders Araçları Dairesi)
– Evrak Dairesi (Belge Ofisi)
Kurtuluş Savaşı yıllarında, İstanbul’da Maarif Nezareti ve Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisi Eğitim Bakanlığı olmak üzere iki eğitim bakanlığı bulunmaktaydı.
Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 23 Nisan 1920’de açılmasının ardından Milli Eğitim Bakanı da 3 sayılı yasa ile çıkarılan 2 Mayıs 1920 tarihli Bakanlar Kurulu’na 11 üyeden oluşan kabineye dahil oldu.
1923 yılında İstanbul’da Maarif Nezareti kapatılmıştır. Ankara’daki Maarif Vekaleti’ne İlköğretim Müdürlüğü, Ortaöğretim Müdürlüğü, Hars (Kültür) Müdürlüğü, Sicil ve İstatistik Müdürlüğü gibi bölümler eklenmiştir. Ayrıca İl Milli Eğitim Müdürlükleri ve Eğitim Başkanlıkları düzenlenmiştir.
Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı, Cumhuriyet’in kuruluşundan bu yana aşağıda belirtilen adlar altında faaliyetlerini sürdürmüştür:
– 1923-1935 “Maarif Vekâleti”
– 1935-1941 “Kültür Bakanlığı”
– 1941-1946 “Maarif Vekilliği”
– 1946-1950 “Millî Eğitim Bakanlığı”
– 1950-1960 “Maarif Vekâleti”
– 1960-1983 “Millî Eğitim Bakanlığı”
– 1983-1989 “Millî Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı”
– 1989 yılından bugüne kadar “Millî Eğitim Bakanlığı” adı altında çalışmalarını sürdürmektedir.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın kuruluş ve görevlerine ilişkin 14.9.2011 tarihinde yürürlüğe giren 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile düzenlenen Milli Eğitim Bakanlığı’nın örgüt yapısı çeşitli yasal düzenlemelerle değişmiş ve şu anda ki yapısı belirlenmiştir.
