İstanbul’un Kapalıçarşı’sı, sahte tasarımcı çantalar ve lüks parfümler satan dükkanlarla doludur. Grand Bazaar, ucuz markalı parfüm ve sahte lüks çantalarla doludur. Geleneksel esnaf, lüks sahtelerin pazar yerinden benliğini çaldığını söyleyerek pişmanlık duyuyor.
Kapalıçarşı’nın sahip olduğu tarihî Osmanlı dönemi pazar yeri tavanlarının altında Türk el sanatlarının bir zamanlar neşvü nema bulduğu yerde, Hasım Güreli’nin işlettiği şık halı mağazası şimdi tasarımcı taklidi çantalar satan dükkanlarla çevrelenmiştir. Kapalıçarşı’nın eski esnaflarının birçoğu, onun sahte araçlarla doldurulduğunu gördüklerinde içler acısı anılar yaşarlar.
Diğerleri de benzer şekilde düşünmektedir. Çay takım satıcısı Gazi Uludağ, Kapalıçarşı’nın “benzersiz karakterini yitirdiğini” belirtir. Esnaf, 1998 yılından bu yana Kapalıçarşı’da olan Florence Heilbronn-Ogutgen, güvenilir taklitlerin rekabet karşısında hayatta kalamadığını söylemektedir.
Kapalıçarşı, düşük fiyatlı lüks ürünlerin vaadiyle yılda milyonlarca turisti çeken dünyanın en büyük kapalı pazarlarından biridir. “Bütün Avrupa buraya geliyor! Hatta futbolcu eşleri bile burada benimle alışveriş yapar” diyen 36 yaşındaki Kemal, kişisel mülklerinin denetlenmesinden korktuğu için soyadını vermekten çekinir.
Kemal, ürettikleri Celine ve Saint Laurent taklit çantalarının orijinal kalitede olduğunu iddia etmektedir, ancak fiyatlarının beş ila on kat daha ucuz olduğunu garanti eder.
Sahte ürünlerin bir ekonomisine hizmet eden ticaret, küçük perakendecilerden Avrupa Birliği’ne ihracat yapan üreticilere kadar uzanan bir ağa sahiptir. Türkiye, sahte ürünlerin önemli üreticilerinden biridir.
Sahte ürünlerle yapılan ticaret, organize suç örgütlerini harekete geçirebilir, ancak bunun her bir sahtecilik şemasının Türkiye’de organize suçlarla bağlantılı olduğunu genelleştirmek doğru değildir.
Kapalıçarşı’nın yönetim kurulu bir sözcüsü, “İstanbul polisinin dükkânları sık sık denetlediğini” iddia etmiştir. Bölgedeki küçük dükkânlara hizmet eden ve binlerce dükkanın bulunduğu Kapalıçarşı’da, sahte ürünlerle mücadele etmek zordur.
27 yaşındaki Murat ise bir dönemde polisin iş yerine baskın yaptığını belirterek, yapılan 800 sahte çanta ve 40.000 avro cezanın ardından ticaretine devam ettiğini söyleyerek durumu örneklendirir. Sindirilemez bir ekonomik gerçeklikle karşı karşıya kalan Kapalıçarşı’nın gerçeklerini gün yüzüne çıkaran ağır cezalar, alt gelirli esnaflar için bir maliyet haline gelir.
Yukarıda özetlenen haberde perdeleri aralanan sahte ürün ticareti gerçeği, ticari açıdan oldukça zor koşullar altında dönüşüm geçiren meşhur Kapalıçarşı’yı, adeta bir simge haline dönüştürüyor. Sahteciliğin ve düşük maliyetli lüks ürünlerin tahribatı, tarihi pazar yerinin özgün ruhunu sorgulamaya ve kaygı duymaya sevk ediyor.
