İstanbul Modern’daki Timeless Curiosities, teknolojinin gelmesinin bedenler ve mekanlar arasındaki temel ilişkiyi, anıları ve tarihleri nasıl değiştirdiğine odaklanıyor.
Büyük bir yeşil kaya cephesinin merkezinden çıkıntı yaparak, buruşmuş bir yüz göze çarpıyor. İtalyanca konuşabilen (üstelik), taş 70 yıl boyunca siyasetçilerin ikiyüzlülüğüne şahitlik ettiğini anlatıyor. Küresel ve yerel tarihler hakkındaki acımasız gözlemlerinden bilge tavsiyeler sunuyor; örneğin, Lenape halkına ait olan arazinin (şu an New York City) şiddetli bir biçimde gasp edilmesini anlatıyor. Bazen taş bile şarkı söyler. Birçok CGI animasyonunda ve Cihad Caner’ın videolarında canlandırılan I, The Green Marble; The (Hi)story Of My Witness and Memory (2020) çalışmasıyla, taş yüzün keskin bakışları Timeless Curiosities’te ziyaretçilerin karşılaştığı ilk şeydir.
Dijital medya alanında çalışan 16 erken ve orta kariyerli Türk sanatçı ve kolektifi üzerinde odaklanan sergi, teknolojinin hafızanın nasıl belgelenip yayımlandığı şeklini yeniden yapılandırdığı yollar hakkında derin gözlemler sunuyor. Aynı zamanda, dijital dünyanın izlenemez derecede hızlı ve geçici olacak değişikliklerin etkili bir göstergesi olarak nasıl işlediği de yansıtılmıştır. Caner’ın çalışmasında, örneğin, anılan yeşil mermerin düşünceleri, popülist politikalar altında kapsanan türdeki tarih yazımı ve hikayelerin sınırlamalarını vurgular. (‘The only good nation is imagination’) yazısının yer aldığı bir poster eşliğiyle, eser hem Birleşmiş Milletler’in bir kurumu olarak etkililiğini hem de ulus-devletin eşi benzeri görülmemiş krizler yaşayan sosyal birimi olarak sorgular.
Diğer yandan; Beste İleri’nin SENTIMAP İstanbul (2024) ve Coincidence (2024) çalışmaları İstanbul’un şehir manzarasını ve başka türlü kaydedilmesi zor olan bilgileri yakalamanın farklı kartografik olasılıklarını incelemektedir. Arıbuğa-Fırat, İstanbul’daki 50 farklı konumdan trafik ve turist kamera görüntülerinden alınan çekimlerle gerçek zamanlı olarak dinamik bir kolaaj oluşturan bir yazılım geliştirdi. Çalışmaları, şehir kültürel ve görsel manzarasının karmaşıklığını ve çeşitliliğini perspektife sokar. Özel konumlar da sanatsal araştırmanın odak noktaları olmaktadır.
Türkiye sınırlarını aşan Ebru Kurbak’ın Reinventing the Spindle (2023) isimli çalışması, ketenin uzayda yetiştirilen ilk bitkilerden biri olarak tarihini izler. Kadın işi, ev işçiliği ve dişi alanla ilişkilendirilmesi nedeniyle tekstil üretimini teknoloji ve cinsiyet önyargılarıyla eleştiren Kurbak, MIT Uzay Keşif İnisiyatifi tarafından uygulanan parabolik bir uçuş sırasında ketenden iplik eğirme deneylerini video ve fotoğraflarla sunar.
Timeless Curiosities, modern müzelere öncülük eden merak dolu dolapların adını almış olup, teknolojinin gelmesinin beden ve mekanlar arasındaki temel ilişkiyi, anıları ve tarihleri nasıl değiştirdiğine dair düşünceler sunar. İletişim teknolojileriyle etkileşime girerek, müzenin tarih, politika ve toplum kavramlarının nasıl müzakere edildiği bir alan olarak işlevi daha da önem kazanır. Zamansızın değişmezliği ile zamansızın hızla ivmelenen aciliyetleri arasında, bu sergi, teknolojinin bize çevremizi nasıl yeniden tanımlama olanağı verdiği konusunda sürekli, küresel bir konuşmada yerel bir payandadır.
İstanbul Modern’deki Timeless Curiosities, 11 Ağustos’a kadar devam edecek.
